Đại dịch Covid-19 bùng phát tại Việt Nam và nhiều nước trên thế giới đã để lại nhiều hệ lụy khác nhau, đặc biệt đối với người bệnh không may mắc phải virus SARS-CoV-2. Các di chứng để lại sau nhiễm không thể coi thường.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã công bố định nghĩa chính thức đầu tiên về hội chứng hậu Covid-19. Theo đó, tình trạng hậu Covid-19 xảy ra ở những người có tiền sử nhiễm bệnh với các triệu chứng và kéo dài ít nhất 2 tháng mà không thể giải thích bằng chẩn đoán thay thế. Trong rất nhiều di chứng hậu Covid-19, phần lớn những người nhiễm virus SARS-CoV-2 đều gặp phải tình trạng ho, khó thở kéo dài, khiến nhiều người lo lắng.
Tại Việt Nam, hiện có hơn 2 triệu ca mắc Covid-19, chiếm gần 2% dân số. Trong số đó, nhiều bệnh nhân mắc hội chứng hậu Covid-19 với các triệu chứng phổ biến là: mệt mỏi, tức ngực, khó thở, rối loạn chức năng nhận thức, stress, mất mùi; trong đó, hội chứng hệ hô hấp chiếm chủ yếu…. Những triệu chứng này có thể là những triệu chứng mới khởi đầu sau khi hồi phục Covid-19 hoặc dai dẳng kéo dài từ khi mới nhiễm bệnh. Tuy nhiên, đến nay ngành chức năng vẫn chưa có thống kê, ghi nhận một cách đầy đủ về tình hình hậu Covid-19 trong cộng đồng, cũng như phác đồ điều trị hậu Covid-19.
Để có cái nhìn cụ thể nhất về tình trạng khó thở hậu Covid-19 chúng ta cần có một nghiên cứu khoa học cụ thể các yếu tố tác động gây ra tình trạng ho, khó thở mệt mỏi kéo dài… Từ đó đưa ra các khuyến cáo cần thiết cho người bệnh được hiểu rõ hơn về bệnh lý không may mình đang mắc phải có phải là hậu Covid-19 hay không hoặc là một bệnh lý khác kèm theo để có sự phân định rạch ròi nhằm đưa ra phương pháp, phác đồ điều trị hợp lý, hiệu quả giúp người bệnh mau bình phục hơn.
Bác sĩ Quách Minh Phong, Trưởng đơn vị Hô hấp Bệnh viện Lê Văn Thịnh cho biết: “Các triệu chứng có thể mới khởi phát sau khi đã hồi phục từ đợt mắc Covid-19 cấp tính hoặc kéo dài. Triệu chứng cũng có thể thay đổi hoặc tái phát theo thời gian. Trong đó, những người có bệnh nền về hô hấp, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính thường dễ mắc Covid-19 hơn và khi mắc cũng có biến chứng nặng hơn người bình thường”. Theo các nghiên cứu tại Mỹ và một số nước, người bị phổi tắc nghẽn mạn tính khi mắc Covid-19 có tỷ lệ tử vong là 15%, cao gấp gần 4 lần người bình thường.
Các bác sĩ ở một số bệnh viện lớn trong thành phố có kinh nghiệm trong điều trị hậu Covid-19 cho biết thêm: Hội chứng hậu Covid-19 có thể xuất hiện ngay sau khi điều trị khỏi nhưng cũng có nhiều trường hợp sau 4 tuần kể từ lúc khỏi bệnh mới xuất hiện. Những rối loạn này có thể kéo dài trong 4 tuần, thậm chí đến vài tháng.
Bên cạnh việc xuất hiện những triệu chứng như ho khan, đau đầu, đau cơ, mệt mỏi kéo dài, khó thở khi vận động gắng sức, rụng tóc, mất mùi vị… thì tình trạng giảm khả năng nhận thức, giảm tập trung, hay các rối loạn tâm lý như lo âu, trầm cảm, rối loạn giấc ngủ… đang khiến nhiều bệnh nhân dù đã khỏi Covid-19 vẫn không thể hòa nhập trở lại cuộc sống bình thường như trước đây.
Tại đơn vị Hô hấp Bệnh viện Lê Văn Thịnh, người bệnh khi đến thăm khám đều được các bác sĩ chuyên khoa tư vấn cụ thể về tình trạng sức khỏe liên quan đến hậu Covid-19 cần đi khám ở đâu, điều trị như thế nào, các xét nghiệm cận lâm sàng cần thiết đặc biệt, tâm lý trị liệu và các bài tập vật lý trị liệu về đường hô hấp giúp cho người bệnh tránh được những cơn khó thở trong lúc ngủ và sinh hoạt hàng ngày.
Khuyến cáo dành cho người không may bị mắc Covid-19, tất cả chúng ta cần có cái nhìn lạc quan, trách nhiệm hơn về dịch bệnh, giảm thiểu các nguy cơ gây trầm cảm, lo âu, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày của bản thân cũng như gia đình. Đặc biệt, người bệnh cần có niềm tin và tuân thủ phác đồ điều trị khi đến khám và điều trị tại các cơ sở y tế có chuyên khoa điều trị hậu Covid-19 để được chăm sóc, khôi phục sức khỏe, tinh thần một cách tốt nhất.
Tại TP.HCM, một số bệnh viện đã thành lập khoa điều trị hậu Covid-19 như: Bệnh viện Nhi đồng 1, Bệnh viện Lê Văn Thịnh, Bệnh viện Phục hồi chức năng, Bệnh viện Đại học Y dược, Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện điều trị bệnh nhân Covid-19… Đây là các địa chỉ đáng tin cậy và có đầy đủ trang thiết bị y tế phục vụ chẩn đoán cho người bệnh khi đến điều trị tại cơ sở.
Trần Châu – Thanh Nhàn
